Peçenek, ilçenin güneybatısında, Çamlıdere Baraj Gölü’nün kuzeybatısında, Güreş (Eşik) Çayı vadisinde ve 1060 metre rakımda, orman bitişiği köylerdendir. İlçe merkezine 27 km uzaklıktadır. Cami, Orta ve Hocalar mahallelerinden meydana gelir.
Engebeli araziye sahip olan bölgede Kurt (1237 m), Kızılbelen (1377 m), Küllü (1072 m), Sarıduvar, Sarıağıl, Yüce, Doğacıçamı ve Büyükçayır tepeleri ile Güveler, Yoncalık, Karabelen ve Çömlekçi sırtları bulunmaktadır.
Ağıl, Eşme ve Başpınar dereleri ile birleşir ve yerleşmenin ortasından geçerek Bayındır Baraj Gölü’ne karışır. Eşik Dere’de Hocalar Mahallesi yakınında Bayındır Baraj Gölü’ne ulaşır.
“Peçenek/Beçenek/Biçene”, Oğuz Türkle-ri’nin “Üçoklar” ana kolunun “Gökhan” koluna mensup bir boy adıdır. Bayındır, Beçenek/Peçenek/Biçene, Çavundur/Çavuldur ve Çepni boyları Gökhan koluna bağlı olup, ongunları Sungur kuşudur. Peçenek boyu iyi vuruşan, çalışkan demektir. Anadolu’da çok sayıda “Peçenek” adında yerleşme bulunmaktadır.
1463 yılında Peçenek Köyü, “Mudrıb” idari birimine bağlı ve 20 hanedir. 1530 yılı Ankara Tahrir Defteri’nde Yabanabad kazasına bağlı olan Peçenek Köyü; 26 hane, 13 mücerred, 143 nüfuslu, yıllık vergi hasılatı 2.486 akçe ve sipahi tımarıdır.
1463 yılında bölgede “Ulu Bakırlı” Türklerin ilk iskan yerlerinden olan Peçenek Köyü’nde Anadolu Selçuklularının son dönemi veya Osmanlı’nın ilk dönemine ait ve günümüzde ibadete açık bir cami bulunmaktadır.
Peçenek Camii, tek kubbeli, kargir bir yapıdır. Caminin yapımında kesme ve moloz taş ile tuğla kullanılmıştır. Kuzeyinde üç kubbeli bir son cemaat yeri ve onun batısında minaresi bulunmaktadır. Temelinde devşirme malzeme kullanılmıştır. Beden duvarlarında ise tuğla hatıllar dolaşmaktadır. Caminin kuzeyinde son cemaat yeri olup, iki adet silindirik mermer sütunla taşınan ve üç kubbeden meydana gelir. Caminin ana mekanını örten kubbe de kirpi saçaklı bir silme ile bitmektedir. Kubbeler ve etekleri alaturka kiremitle kaplanmıştır. Alt pencereler dikdörtgen, üst pencereler ise sivri kemerlidir. Kuzeybatı köşedeki kesme taş kaideli ve tuğla gövdeli minarenin kapısı son cemaat yerine açılmaktadır. Minarenin silindirik gövdesi ve üst kısmı tuğla ile örülmüş, petek kısmı konik bir külahla örtülmüştür. Kuzey duvarının orta kısmındaki taç kapısı, beden duvarlarından hafif çıkıntı teşkil etmektedir. Üstü yay kemerli kapının üzerindeki kitabelikte boya ile yazılmış yazılar bulunmaktadır. Caminin kubbesine küçük delikli çömlekler yerleştirilmiştir. İçerde akustik yapmakta ve sesi yükseltmektedir. Minber kesme taşla yapılmış, mihrabı ise sadedir. Kadınlar mahfeli ahşap olup, sonradan yapılmış ve kalem işleri özgündür.
İlk yapım kitabesi ve vakfiyesi bulunmayan caminin tac kapısı üzerinde kitabe alınlığında kalemle yazılmış Osmanlıca tamir yazıları bulunmaktadır:
1. “Bu … El-hac Hüseyin bin El-hac Ömer. İde şefaat hazreti Ömer. sene 1172 (1758).”
2. “Bu camii tamir eyleyen Ali Bölükbaşı oğlu Yüzbaşı Ali Haydar bin Mehmed. İde darein hazreti serdâr. Sene 1210 (1795).”
3. “Bu camii tamir eyleyen El-hac Mehmed oğlu Halil’dir. Manendi meradenbi Halil. Sene 1216 (1801).”
4. “Bu tamiratı yapan El-hac Mehmed zade Mustafa b. El-Hac Mehmed itdi. Mahşerde Hazreti Muhammed Mustafa. Sene 1269(1853). ”
5. “Ketebehü serçavuş Mehmed sene 1210(1795).”
Bu kitabeler sonradan yapılan onarımlara aittir. Mimarî özelliklerine göre yapı Selçuklunun son Osmanlı’nın ilk yıllarının özelliklerini taşır. Ayrıca Bizans dönemine ait antik yapı malzemeleri cami avlusunda ve yerleşme içinde görülür. Kanaatimizce Peçenek Köyü Camii, bölgede kısmi hakimiyet kuran Umuroğulları veya Şahin Bey tarafından yaıtırılmıştır.
1775 yılında “Yabanabad kazasının Peçenek karyesinde Hacı Hüseyin’in arazisine yapılan taarruzun men‘i” istenir.
1787 yılında ise Peçenek Köyü’nden Halil, ayanlık iddiasında bulunur ve civar köylere zulmetmeye başlar. Bunun üzerine yakalanarak Ankara Kalesi’nde kalebend (kaleye hapsedilir) edilir. Daha sonra Halil, kaleden kaçarak Peçenek Köyü’ne gelir ve etrafına topladığı kişlerle çevre köyleri rahatsız etmeye başlar. Ankara Mütesellimi Seyyid Hacı Abdi Paşa, bu olay üzerine Halil ve avanesini yakalatır. Halil’in oğlu İstanbul Osman Mazhar Ağa Tomruğu’nda hapsedilir. Halil’de Ankara Kalesi’nde kalebent yapılır. Halil’in oğlu ve arkadaşları daha sonra da Bozcaada’ya sürgüne gönderilir.
1836/37 yılında Beçenek/Peçenek Köyü 300 nüfuslu ve 12 kişi de Asakir-i Mansure’dedir.
1840 yılında Yabanabad kazasına bağlı Peçenek Köyü “sipahilik” olup 106 hane ve Yılanlı Köyü, Peçenek Köyü’nün bir mahallesidir. Cami Mahallesi 38 hane, Hocalar Mahallesi 7 hane, Orta Mahalle 34 hane, Yılanlı Mahallesi 26 hanedir.
1840 yılında Mehmed Efendi müderris, Ali Efendi imam, Mahmud oğlu Mustafa hatip, Abdullah oğlu Hüseyin Efendi imam, Seyid Musa oğlu Hacı Mustafa ise muhtardır. Varlıklı hane reisleri ise Müderris Mehmed Efendi, Dişli Halil oğlu Paşa Mustafa, Tiftik tüccarı Halil Ağa, İsmail oğlu Karaoğlan Mehmed ve Hüseyin oğlu Deli Mustafa. Ayrıca Gümele (Kızılcahamam) Köyü’nde çeltik tarlaları olan aileler vardır.
1841-1844 yılları arasında Peçenek’ten 15 hane Beypazarı, Zîr, Mihalıcık, Bolu, Eskişehir ve Yabanabad kazasının köylerine göçer. 1845 yılında Peçenek’te 100 hane kalır. Mehmed oğlu Dede Ağa büyük tiftik tüccarıdır. Kocabaş oğlu Mehmed (Köy kethüdası), İdris oğlu Ali Efendi ve Mehmed oğlu Ali imamlık yapmakta, çok sayıda tüccar bulunmakta, ahali ziraat ise hayvancılık, bargircilik, katırcılık, kalaycılık, ortakcılık ve ırgadlık yapmaktadır.
Cumhuriyet döneminde önce Yabanabad (Kızılcahamam) kazası Şorba (Ali Dede Şeyhler) nahiyesine bağlanan Peçenek Köyü, 1930 lu yılında Kızılcahamam ilçesine bağlı bucak (nahiye) merkezi olur. 1953 yılında Çamlıdere ilçe merkezi olunca Çamlıdere’ye bağlanır.
Peçenek nahiyesi 1967 yılında 1.002 nüfuslu, 1975 yılında ise 957 nüfuslu ve 17 köy bağlıdır. Daha sonra Belediye teşkilatı kurulur ve Belediye teşkilatı 2009 yılında kaldırılır.
2000 yılında 1953 nüfuslu olan Peçenek Köyü’nde 2009 yılı adrese dayalı nüfus sayımında 67 erkek, 87 kadın, toplam 154 kişi oturmaktadır.
Peçenek Köyü’nde Jandarma Karakolu, Sağlık Ocağı, İlköğretimokulu ve dinlenme parkı vardır. Geleneksel mimaride yapıların bir kısmı bakımsızlıktan harap olmakta, bir kısmı ise korunmaktadır. Yeni yapılaşmanında devam ettiği köyde bazı bağ ve bahçeler bakımlı olduğu görülür.
Tarım ve hayvancılık yapılan Peçenek Köyü’nde yayla geleneği devam etmekte olup Bolu il sınırı ve Boztaş Tepe yakınında “Bakırlı (Peçenek) Yaylası” ile Benli Yaylası’nda “Peçenek Yaylası” bulunmaktadır.
